گام هایی برای یاری به حیات وحش و حفظ محیط زیست - سفر بریم

یکی از جنبه های قابل توجه گشت و گذار به سبک سافاری، حضور حیوانات و مشاهده آن ها از نزدیک آن هم در زیستگاه طبیعی شان است. در واقع همین مسئله باعث شده که سافاری از جایگاهی خاص در نزد علاقمندان حیات وحش برخوردار باشد. حال به نظر شما سافاری بدون حضور حیوانات چه معنا و مفهومی دارد؟

شاید تصور این مسئله سخت باشد، اما به لطف دستاوردهای متعدد انسان در نابودی طبیعت و محیط زیست این سیاره، این تصور آنقدرها هم دور از واقعیت نیست. شاید باورتان نگردد اما با گذشت هر روز گونه های مختلف گیاهی و جانوری یکی پس از دیگر منقرض شده یا در معرض خطر انقراض قرار می گیرند. با این حساب ممکن است در آینده ای نه چندان دور تنها بتوان شماری از آن ها را در تصاویر یا کتاب ها مشاهده کرد و این امر واقعیتی تلخ و آزار دهنده است که قلب های بسیاری از انسان های مسئولیت پذیر و مطلع را به درد می آورد. با این حال شاید هنوز هر کدام از ما به طریقی بتوانیم این آینده شوم را عقب انداخته و حتی با برداشتن قدم هایی بزرگ تر، آن را به دست فراموشی بسپاریم.

در مواجهه با واقعیت ناخوشایند نابودی گونه های گیاهی و جانوری و تخریب گسترده زیستگاه های متعدد طبیعی، شاید در وهله نخست این احساس در بسیاری از افراد ایجاد گردد که فاقد قدرت و توانایی لازم برای تغییر اوضاع هستند. اما نباید فراموش کنید که هر عمل شما هرچقدر هم که کوچک باشد، می تواند گامی رو به جلو در جهت بهبود تعادل طبیعت و در نتیجه حیات نوع بشر روی زمین باشد. حال تصور کنید در کنار شما میلیون ها نفر دیگر نیز دست به کار شده و فعالیتی مفید انجام دهند، در نتیجه این امید به وجود می آید که شاید بالاخره بتوانیم با موفقیت از بحران های فعلی جان به در برده و به سلامت از آن ها عبور کنیم.

دوباره در خصوص بازسازی حیاط یا باغ خانه خود فکر کنید

اگر به تازگی خانه ای خریداری نموده یا زمینی به ارث برده اید، حتما به بازسازی شرایط باغ، باغچه یا حیاط خانه خود فکر نموده اید. شاید وسوسه شده باشید که از شر درختان قدیمی و بدمنظره خلاص شده، علف ها و گل ها خودرو را پاکسازی نموده و گودال های آب را بخشکانید. ممکن است حتی از منظر حفظ امنیت خانه و سلامت خانواده خود به قضیه نگاه کنید. مثلا شاید درخت بلوط قدیمی در طوفان بعدی از جا درآمده و سقف خانه را خراب کند. اما شاید بد نباشد در این گونه موارد نقطه مقابل این ماجرا را هم در نظر بگیرید. این بلوط قدیمی خانه سنجاب ها، پرندگان، حشرات و دیگر جانورانی است که شاید شما حتی متوجه حضورشان نشده باشید.

پس اگر به هر صورت مجبور به تغییر فضای سبز خانه و ملک خود هستید، این کار را به آرامی و با فکر انجام دهید، در عین حال مراقبت باشید که حیات وحش بومی در معرض خطر قرار نگیرد.

گربه ها را در خانه نگهدارید

این مسئله حقیقا قابل تأمل و توجه است که چگونه بسیاری از مردم که عمیقا عاشق حیات وحش هستند، با پرسه زدن گربه های خانگی خود در بیرون از منزل هیچ مسئله ای ندارند؟ البته این مسئله کاملا قابل قبول است که گربه هم یک حیوان است و بیرحمانه به نظر می رسد که آن ها را فقط داخل خانه نگهداری کنیم. اما به نظر شما آیا گربه ای که آزادانه بیرون از خانه پرسه می زند، دوبار در خصوص کشتن پرندگان وحشی فکر می نماید؟ باور کنید که آن ها حتی احتیاجی به فکر کردن ندارند و حتی بسیاری از آن ها بعد از شکار پرندگان میلی هم به خوردن گوشت شکار ندارند.

در این زمینه بسیاری به روشی برای هشدار دادن به پرندگان فکر می نمایند، اما آیا به نظر شما بستن یک زنگوله به قلاده گربه مسائل را حل می نماید؟ پاسخ منفی است، چون برخلاف تصور شما پرندگان نسبت به صداهای خاص، تکان دهنده و ناگهانی واکنش نشان می دهند و تکان خوردن یک تکه آهن شاید چندان توجه آن ها را جلب نکند.

به جز پرندگان به هیچ جانور وحشی دیگری غذا ندهید

آهو یا راکون هایی که در حیاط پشتی شما پرسه می زنند ممکن است گرسنه و احتیاجمند یاری باشند اما نباید فراموش کنید که تغذیه کردن آن ها کار درستی نیست و برعکس، این جانوران بی گناه را در معرض خطر قرار می دهد. در واقع شما با این کار آن ها را به حضور و تماس با انسان عادت می دهید، امری که ممکن است به قیمت زندگی آن ها تمام گردد. به خاطر داشته باشید که همه انسان ها مثل شما قلب بزرگ و مهربانی ندارند و ممکن است دفعه بعد که یک راکون بیچاره به خانه ای سر زد، به جای ساندویچی خوشمزه، داغی زخم گلوله را تجربه کند.

اما در مقابل تغذیه پرندگان وحشی ایده خوبی است، البته اگر شما از گربه خانگی نگهداری نمی کنید. چون در این صورت غذا دادن شما حکم آماده کردن یک شکار حاضر و آماده برای گربه را دارد. در نهایت نباید فراموش کنید که برای تغذیه پرندگان رژیم طبیعی آن ها را مد نظر قرار دهید، یعنی انواع دانه و مغزها از خرده های نان بهتر هستند.

پشه کش های برقی را خاموش کنید

هیچ کس دوست ندارد که حین استراحت در حیاط یا ایوان منزلش، مورد گزش حشراتی مثل پشه یا مگس قرار بگیرد، به همین دلیل استفاده از انواع دستگاه های پشه کش برقی منطقی به نظر می رسد. اما نباید فراموش کنید که نور و گرمای این وسیله نه فقط حشرات مزاحم، که حشرات دیگری را نیز مجذوب خود می نماید که اصولا علاقه ای به بازدید از منزل یا ایجاد مزاحمت برای شما را ندارند. آن ها کشته می شوند و همراه آن ها، جانورانی همانند قورباغه و مارمولک و حشراتی مثل عنکبوت ها هم از وعده های غذایی خود محروم می شوند.

کشتن حشرات مزاحم حق شما است، اما شاید بهتر باشد که به جای این روش به سراغ روش های جایگزین دیگری مثل استفاده از در و پنجره های توری، پشه بند یا اسپری دافع حشرات بروید.

جمع کردن زباله ها را نباید فراموش کنید، حتی اگر به شما تعلق ندارند

اگر به راستی نگران حفظ حیات وحش و محیط زیست هستید، پس حتما در خصوص خطرات ریختن زباله در طبیعت اطلاع کافی دارید. اما در این میان باید قدری بخشنده تر باشید و وسعت نگاه خود را افزایش دهید. یعنی تنها به حفظ پاکیزگی حیاط خود یا جمع کردن زباله های تان حین برگزاری پیک نیک بسنده نکنید. باید قوطی های خالی، بطری و زباله های ریخته شده به وسیله افراد نامطلع و بی فکر را هم چالش خود بدانید و نسبت به جمع آوری آن ها اقدام کنید. بسیاری از این زباله ها به سادگی حیوانات کوچک را به دام انداخته و حتی زندگی آن ها را به خطر می اندازند. شاید شما هم تصویر حیواناتی را دیده اید که به وسیله لبه های تیز قوطی های کنسرو زخمی شده یا سرشان داخل ظروف پلاستیکی گیر نموده است. شاید جمع کردن زباله دیگران کار چندان دلچسبی نباشد، اما به خاطر داشته باشید که ممکن است با این کار، جان مخلوقی بی گناه را نجات دهید.

در نهایت وقتی کپه های زباله آرام آرام روی هم جمع می شوند، زیستگاه بسیاری از موجودات زنده در معرض نابودی قرار می گیرد.

یک باغچه سرسبز و شاداب به یاری دیگر موجودات می آید

اغلب مردمی که با عشق و علاقه از حیاط و باغچه خود مراقبت می نمایند، علاقه چندانی به حضور جانوران وحشی ندارند، چون نگران خراب شدن گل های رز، آزالیا و سایر گیاهان خود هستند. اما بد نیست بدانید فضای سبز شما هر چقدر شاداب و سرزنده باشد، به زندگی و حیات دیگر مخلوقات یاری می نماید. زنبورها، پروانه، گونه های مختلف پرندگان و بسیاری از جانوران دیگر برای برطرف تشنگی یا استراحت سری به آن می زنند. این مسئله به ویژه در گرمای تابستان که منابع آبی کمی در دسترس است و در سرمای زمستان که ممکن است به خاطر یخ زدگی، آب کافی در اختیار جانوران قرار نگیرد، حائز اهمیت است.

البته بدشانسی اینجا است که وجود گودال یا منابع آبی می تواند در افزایش زاد و ولد پشه ها مؤثر باشد که خود مسئله ای دردسرساز است. مخصوصا وقتی که شما تصمیم گرفتید برای حفاظت از حشرات بی خطر، دستگاه پشه کش خود را خاموش کنید.

پناهگاه حیات وحش خود را بسازید

در ادامه نکته پیشین در خصوص لزوم داشتن یک باغ، باغچه و حیاط سرسبز و شاداب، شما می توانید در ملک خود یک پناهگاه حیات وحش ساخته و آن را در اختیار پرندگان، زنبورها و دیگر جانوران قرار دهید. مثلا یک خانه پرنده ساخته و آن را در جای امن و مطمئن آویزان کنید. اکنون با کمی خوراکی آن ها را تشویق کنید که سری به این آشیانه تازه بزنند. در خصوص زنبورها شما به اسباب و وسایل بیشتری احتیاج دارید. در نهایت نباید فراموش کنید که حتما قبل از انجام این کار آیین نامه محلی را مطالعه کنید، چون بعضی از منطقه ها مسکونی محدودیت هایی برای نگهداری حیوانات دارند که بهتر است از قبل با آن ها آشنا شوید.

به یک سازمان حفاظت از حیات وحش بپیوندید

سازمان های مختلف حامی حیات وحش و محیط زیست وجود دارند که در بخش های مختلف این حوزه مشغول فعالیت هستند. بعضی از آن ها برای حفظ یک قلمرو یا زیستگاه کوچک یا مراقبت از گونه های در معرض خطر محدودی همانند وال ها فعالیت می نمایند.

این در حالی است که بعضی دیگر دایره وسیع تری را پوشش داده و توجه خود را روی سیاست های مرتبط با حفظ محیط زیست و متمرکز نموده و در این زمینه با سازمان های دولتی همکاری می نمایند. با این حساب تنوع خوبی در این زمینه وجود دارد و افراد می توانند برحسب علاقمندی به سراغ مباحث و حوزه های مورد علاقه خود بروند. از سوی دیگر فعالیت های داوطلبانه بخش دیگری است که با فعالیت هایی همانند یاری به جذب و ثبت نام داوطلبان تازه، صحبت با مقامات دولتی یا حضور در رویدادهای مرتبط با مسائل زیست محیطی، دنبال می گردد. با این حساب افراد همواره کاری برای انجام دارند تا وقت خود را به نحو درست مدیریت نمایند.

کاهش تأثیرات آلودگی گازهای گلخانه ای

یکی از تهدیدات رو به رشد محیط زیستی که دامن حیات وحش را هم گرفته، آلودگی های زیست محیطی بالاخص انتشار گاز دی اکسید کربن است. این گاز عامل اسیدی شدن آب اقیانوس ها و در نتیجه نابودی حیات آبی است. بعلاوه با آلودگی هوا و منابع آبی، زندگی جانوران خشکی زی را نیز در معرض خطر قرار داده است.

اما راه چاره چیست؟ در کنار سیاست های کلان دنیای، کافی است هر یک از ما در تابستان کمی گرما و در زمستان کمی سرما را تحمل کنیم، یا از خودروی خود تنها برای مواقع ضروری استفاده کنیم و به این صورت قدمی کوچک در کاهش اثرات گازهای گلخانه ای و در ادامه، برخورد با معضل گرمایش زمین برداریم. اگر همه انسان ها در این زمینه کوشا باشند، شاید چند سال دیگر با آمارهای جالب توجهی از تتازه حیات گونه های مختلف در گوشه و کنار دنیا شگفت زده و آسوده خاطر شویم.

انتخاب سیاستمداران مناسب

در نهایت شاید ساده ترین کاری که هر کسی می تواند برای یاری به حیات وحش و حفاظت از محیط زیست انجام دهد، انتخاب افراد کارآمد و مطلع است. انتخاب کسانی که عمیقا به معضلات زیست محیطی زمین اهمیت داده و با سازمان های فعال در این زمینه همکاری نمایند. حضور چنین افرادی که نه برای ژست های سیاسی که در اصل برای پاسخ به دغدغه های زیست محیطی خود به این گونه مسائل و حفظ تعادل طبیعت و تتازه حیات توجه نشان می دهند، در محافل سیاسی و دولتی ضروری است.

نظر شما در خصوص این راه چارهها چیست؟ آیا شما هم به سهم خود، قدمی برای کاهش آلودگی، نابودی طبیعت و حفظ حیات وحش برداشته اید؟ ایده ها و راه چارههای مد نظرتان را با ما نیز در میان بگذارید.