دریای خزر؛ بزرگترین دریاچه دنیا در ایران - سفر بریم

دریای خزر موقعیت استراتژیکی دارد و ایران، روسیه، جمهوری آذربایجان، ترکمنستان و قزاقستان کشورهای اطراف آن هستند. این دریاچه نقش کلیدی در اقتصاد کشورهای اطراف خود دارد و یکی از قطب های جهانگردی ایران به شمار می رود. اگر می خواهید بزرگترین دریاچه دنیا را بیشتر بشناسید، در ادامه با مجله جهانگردی خبرنگاران همراه باشید.

دریای خزر کجاست؟

دریای خزر بین دو قاره اروپا و آسیا واقع شده است و از اطراف بین پنج کشور ایران، روسیه، قزاقستان، ترکمنستان و جمهوری آذربایجان واقع شده است.

عمق دریای خزر چقدر است؟

حداکثر عمق دریاچه خزر در بخش شمالی 10 متر، در قسمت میانی 790 متر و در قسمت جنوبی 1025 متر است.

مهم ترین شهرهای ساحلی و بنادر دریای خزر کدام است؟

از مهم ترین شهرهای ساحلی و بنادر دریای خزر می توان به بندر انزلی، بندر نوشهر، بندر ترکمن، آستارا، تالش، گرگان، چالوس، رامسر و متل قو اشاره نمود.

کشورهای اطراف دریای خزر کدام است؟

دریای خزر از جنوب به ایران، از شمال به روسیه، از غرب به آذربایجان، از شرق به ترکمنستان و از شمال شرق به قزاقستان می رسد.

مساحت دریای خزر چقدر است؟

دریای خزر بزرگ ترین دریاچه دنیا محسوب می شود و مساحت آن حدود 371 هزار کیلومترمربع است.

دریای خزر کجاست؟

دریای خزر که با نام دریای کاسپین هم شناخته می شود، پهنه ای آبی در شمال ایران است و عنوان بزرگ ترین دریاچه دنیا را دارد. این دریاچه وسیع، شمال ایران را از سمت غرب به دو کشور همسایه مهم یعنی روسیه و جمهوری آذربایجان و از سمت شرق به ترکمنستان و قزاقستان متصل می نماید. به همین علت دریای خزر موقعیت مهم و استراتژیکی از نظر جغرافیایی دارد.

درست است که این پهنه آبی شمال ایران به علت اینکه بزرگترین دریاچه دنیا است، به عنوان دریا شناخته می شود، اما در حقیقت هیچ ارتباط مستقیمی با اقیانوس ها (آب های آزاد) ندارد و کاملا در خشکی محصور است. به همین علت، از دید علمی باید آن را یک دریاچه بسیار بزرگ دانست.

لوکیشن دریای خزر روی گوگل مپ

برترین مسیر دسترسی به دریای خزر

زیباترین مسیر سفر به دریای خزر جاده چالوس (جاده شماره 59) است. این جاده بسیار زیبا است، اما کمی مسیر شما را طولانی تر می نماید. اگر می خواهید سریع و راحت به دریای خزر برسید، کافی است وارد اتوبان همت تهران شوید و در خروجی تهران - شمال به مسیر خود ادامه دهید.

فاصله تهران تا دریای خزر

تهران تا دریاچه خزر 345 کیلومتر فاصله دارد و این مسیر حدود 5 ساعت زمان می برد.

فاصله شیراز تا دریای خزر

فاصله شیراز تا دریای خزر 1152 کیلومتر است که رانندگی در این مسیر حدود 13 ساعت زمان می برد.

فاصله اصفهان تا دریای خزر

فاصله اصفهان تا دریای خزر 757 کیلومتر است و این مسیر با ماشین 8 ساعت و نیم طول می کشد.

فاصله مشهد تا دریای خزر

مشهد تا دریای خزر 1277 کیلومتر فاصله دارد و این فاصله با ماشین حدود 15 ساعت طول می کشد.

تاریخچه دریای خزر

دریای خزر بزرگ ترین دریاچه دنیا است و قدمتی چند میلیون ساله دارد. این پهنه آبی میان دو قاره اروپا و آسیا قرار گرفته و مرز طبیعی میان ایران، روسیه، جمهوری آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان به شمار می رود. دریای خزر علاوه بر اهمیت جغرافیایی، بخشی جدایی ناپذیر از تاریخ و تمدن ملت های مختلف نیز به شمار می آید.

ریشه های شکل گیری دریای خزر به 50 تا 60 میلیون سال پیش بازمی شود، زمانی که دریای وسیعی به نام پاراتتیس بخش بزرگی از قاره اوراسیا را پوشانده بود. با گذشت زمان و بر اثر تغییرات زمین شناسی، این دریای گسترده به چند بخش تقسیم شد و دریای خزر به عنوان بزرگ ترین بازمانده آن باقی ماند.

از گذشته های دور، سواحل جنوبی دریای خزر میزبان تمدن هایی بزرگ مانند ماننا، ماد، هخامنشی، اشکانی و ساسانی بوده است. این پهنه آبی نه تنها منبعی غنی برای تامین غذا بود، بلکه مسیری امن برای دادوستد محسوب می شد و نقشی کلیدی در رشد مالی و شکوفایی فرهنگی این تمدن ها ایفا می کرد.

دریای خزر در طول تاریخ با نام های متفاوتی از جمله کاسپین، هیرکان، گرگان و آبسکون شناخته شده است. هر یک از این نام ها نشان دهنده حضور فرهنگ ها و حکومت هایی است که در دوره های مختلف تاریخ بر سواحل آن تسلط داشته اند.

این دریاچه بزرگ در دوره های تاریخی گوناگون تحت حکمرانی قدرت های مختلف از امپراتوری روم و اعراب گرفته تا سلجوقیان، مغولان، صفویان، قاجاریان و روس ها قرار داشته است. دریای خزر صحنه رویارویی های مهمی همانند جنگ های ایران و روس و حتی درگیری های دنیای قرن بیستم بوده است.

دریای کاسپین همواره به عنوان یک منبع مالی ارزشمند مطرح بوده است. وجود ذخایر بزرگ نفت و گاز، صید آبزیان و مسیرهای تجاری از دیرباز جایگاه ویژه ای به این دریاچه بخشیده است. با این حال، در سال های اخیر چالش هایی مانند کاهش سطح آب، آلودگی و بهره برداری بیش از حد از منابع، پایداری و آینده دریای خزر را با تهدیدهای جدی روبه رو نموده است.

با وجود این چالش ها دریای خزر همواره یکی از مقاصد مجذوب نماینده برای جهانگردان و جهانگرد ها به شمار می رود. سواحل سرسبز شمال ایران و شهرهای تاریخی خارج از ایران مانند باکو، آستاراخان، ماخاچ قلعه و بندر ترکمن باشی تنها بخشی از جاذبه های جهانگردی این پهنه آبی هستند. آینده خزر وابسته به همکاری کشورهای ساحلی در حفظ محیط زیست و استفاده مسئولانه از منابع ارزشمند آن است.

عمق دریای خزر چقدر است؟

عمق دریاچه خزر در نقاط مختلف آن، فرق دارد. در بخش شمالی که کم عمق ترین قسمت دریاچه به شمار می رود، میانه عمق آب حدود 6 متر است و حتی عمیق ترین نقاط آن بیشتر از 10 متر نیست. این منطقه تقریبا 29 درصد از کل مساحت دریای خزر را تشکیل می دهد و به علت کم عمقی، ویژگی های زیست محیطی متفاوتی نسبت به سایر بخش ها دارد.

در قسمت میانی دریای مازندران، میانه عمق آب به حدود 175 متر می رسد و عمیق ترین نقاط آن تا 790 متر عمق دارند. این منطقه تقریبا 36 درصد از مساحت کل دریاچه را تشکیل می دهد و نقش مهمی در گردش آب و حفظ زیست بوم دریایی خزر دارد.

بخش جنوبی دریای خزر عمیق ترین و پرحجم ترین قسمت آن است. میانه عمق آب در این ناحیه حدود 300 متر است و بیشترین عمق دریای خزر در این قسمت به بیش از 1025 متر می رسد. این منطقه 35 درصد از مساحت کل دریای خزر را تشکیل می دهد و حدود 64 درصد از حجم آب کل دریاچه در آن واقع شده است، بنابراین اهمیت بسیار بالایی از نظر منابع آبی و زیست محیطی دارد.

برترین زمان بازدید از دریای خزر

برترین زمان بازدید از دریای خزر فصل های بهار و پاییز است. در این فصول آب وهوا معتدل و مطبوع است و پیاده روی یا پیک نیک ساحل لذت بخش خواهد بود. بعلاوه جنگل های این منطقه در فصول بهار و پاییز منظره ها بسیار زیبایی دارند.

توجه داشته باشید که سفر به شمال ایران در تعطیلات عید و اوایل بهار بسیار گران قیمت است و شهرهای شمالی شلوغ و مملو از جهانگرد خواهند بود. با این حال شهرهای اطراف دریای خزر در اوایل پاییز و ابتدای سال تحصیلی خلوت هستند و سفر شما مالی تر خواه بود.

اما فصول تابستان و زمستان برای بازدید از دریای خزر مناسب نیست. آب وهوای دریای خزر و منطقه ها شمالی ایران در تابستان به شدت گرم و شرجی است. از سوی دیگر، زمستان های این منطقه سرد و پربارش است و ممکن است بسیاری از جاده های منتهی به دریای خزر مسدود شوند.

جانوران دریای خزر

دریای خزر به عنوان بزرگ ترین دریاچه دنیا، میزبان گونه های متنوع و منحصربه فرد جانوری و گیاهی است. بیش از 850 گونه جانوری و 500 گونه گیاهی در این پهنه آبی زندگی می نمایند. از جمله گونه های قابل توجه دریای خزر می توان به ماهی های بزرگ الجثه مانند فیل ماهی اشاره نمود که وزن آن ها می تواند تا 1300 کیلوگرم هم برسد.

بعلاوه، انواع کمیاب ماهی های خاویاری شامل تاس ماهی، سوزن ماهی و هفت گونه از خانواده تاسماهیان شامل فیل ماهی، دراکول، تاسماهی ایرانی (قره برون)، تاسماهی روسی (چالباش)، سوروگا (ازون برون)، شیب کورا و استرلیاد در این دریاچه یافت می شوند.

این گونه ها نه تنها بخش مهمی از زیست بوم دریای خزر را تشکیل می دهند، بلکه منبع خاویار مرغوب و ارزشمندی هستند که تاثیر مالی قابل توجهی بر منطقه دارند. یکی از برجسته ترین جانوران دریای خزر، فک کاسپین است که تنها پستاندار این دریاچه محسوب می شود.

فک کاسپین با مهاجرت فصلی، تابستان را در آب های گرم جنوبی و زمستان را در نواحی سرد شمالی سپری می نماید. متاسفانه، جمعیت فک کاسپین از ابتدای قرن بیستم حدود 90 درصد کاهش یافته است و در آستانه انقراض واقع شده است.

بخشی از کاهش جمعیت فک کاسپین به بهره برداری مالی در دوران اتحاد جماهیر شوروی بازمی شود. حفاظت از این گونه های منحصربه فرد نه تنها برای حفظ میراث طبیعی اهمیت دارد، بلکه به حفظ تعادل اکولوژیکی دریای خزر نیز یاری می نماید.

برترین سواحل دریای خزر

دریاچه خزر یکی از مقاصد محبوب جهانگردی شمال ایران است. زیبایی های طبیعی و ساحل های آرام دریای مازندران، هر ساله جهانگردان زیادی را به خود جذب می نمایند. به همین علت در ساحل های دریای خزر امکانات رفاهی و تفریحی متنوعی برای مسافران فراهم شده است که از جمله آن ها می توان به پلاژهای مجهز، هتل های کنار ساحل، زمین های بازی و رستوران های دریایی اشاره نمود.

اگر قصد سفر به شمال و بازدید از سواحل دریای خزر را دارید، بعضی از معروف ترین و پرطرفدارترین ساحل های دریای خزر عبارتند از:

• ساحل گیسوم تالش
• ساحل فرح آباد ساری
• ساحل چمخاله گیلان
• ساحل صدف آستارا
• ساحل هتل پارسیان خزر
• ساحل سی سنگان نوشهر
• ساحل پردیس متل قو
• پلاژ لیدو رامسر
• ساحل رادیو دریا چالوس
• پلاژ گل سرخ چابکسر
• پلاژ توسکاسرا رامسر
• ساحل نمک آبرود
• پلاژ شهرداری رامسر
• ساحل جفرود بندر انزلی

مهم ترین شهرها و بنادر دریای خزر در داخل ایران

دریای خزر به عنوان بزرگ ترین دریاچه دنیا، نقش کلیدی در اقتصاد ایران و ارتباط تجاری آن با کشورهای همسایه دارد. بنادر و شهرهای اطراف این دریا، به علت موقعیت استراتژیک و دسترسی به آبراه ها، مراکز مهمی برای تجارت، صنعت و جهانگردی ایران محسوب می شوند. این بنادر امکان صادرات و واردات کالا، حمل ونقل دریایی و توسعه صنایع مختلف را فراهم می نمایند و در اقتصاد ایران بسیار اثرگذار هستند.

مهم ترین شهرها و بنادر دریای خزر عبارتند از:

• بندر انزلی
• بندر نوشهر
• بندر ترکمن
• بندر امیر آباد
• بندر فریدون کنار
• بندر گز
• آستارا
• تالش
• گرگان
• چالوس
• رامسر
• نوشهر
• متل قو
• محمودآباد
• بابلسر
• تنکابن

امکانات تفریحی دریای خزر

اطراف دریای مازندران امکانات تفریحی متنوعی برای مسافران وجود دارد که از جمله آن ها می توان به ورزش های آبی مانند جت اسکی، شاتل، بنانا، فلای بورد و قایق سواری اشاره نمود. بعلاوه امکان شنا، پیاده روی در ساحل و جنگل، موتورسواری، اسب سواری، کمپینگ و بازی های ساحلی نظیر والیبال و فوتبال برای جهانگردان وجود دارد. اطراف دریای خزر رستوران و کافه های متعددی هم وجود دارد.

توصیه هایی برای بازدید از دریای خزر

اگر می خواهید سفری به یاد ماندنی و لذت بخش به شهرها و بنادر حاشیه دریای خزر داشته باشید، توصیه های زیر را با دقت بخوانید.

1. مهم ترین نکته ای که باید به آن توجه داشته باشید، رعایت نکات ایمنی هنگام شنا است. تنهایی برای شنا به دریا نروید و خیلی از ساحل دریای خزر دور نشوید.
2. هنگام انجام ورز ش ها و تفریحات آبی حتما به توصیه های متخصصان توجه کنید.
3. بهار و پاییز برترین زمان ها برای بازدید از دریای خزر هستند، زیرا هوا معتدل و مطبوع است و امکان استفاده از تفریحات آبی وجود دارد.
4. غذاهای محلی شمال ایران بسیار خوشمزه و معروف هستند. در سفر به دریای خزر حتما غذاهای محلی را تست کنید.
5. اگر در بهار به دریای خزر سفر می کنید، حتما از پیش محل اقامت خود را رزرو کنید.
6. پیش از سفر به دریای خزر در بهار یا زمستان حتما شرایط آب وهوا را آنالیز کنید. جاده های شمال ممکن است در آب و هوای بارانی یا برفی مسدود شوند.